Ψυχοθεραπεία, διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

  Χθες παρακολούθησα για πρώτη φορά το μάθημα «Η Κουλτούρα του Διαδικτύου: Κοινωνιοψυχολογικές προσεγγίσεις και εφαρμογές»! Έχω ακούσει από πέρσι ότι είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον μάθημα, αλλά δεν μπορούσα να το παρακολουθήσω λόγο της ώρας και είχα απελπιστεί. Φέτος, λοιπόν, έχω μεγάλη χαρά που κατάφερα και πήγα! Τον καθηγητή τον έχω γνωρίσει σε άλλο μάθημα και είναι πάρα πολύ δημιουργικός και πρωτοπόρος. Εμένα, που αγχώνομαι πολύ, αυτό που μου δίνει είναι η ηρεμία - απίστευτη ηρεμία, ενέργεια και αυτοπεποίθηση! 

  Ο τρόπος που γίνεται το μάθημα αυτό, επίσης, μου αρέσει πάρα πολύ, φεύγω από το μάθημα σίγουρη και γεμάτη με γνώση και όχι αγχωμένη για το πόσο πρέπει να μάθω στο σπίτι. Μετά από την παρουσίαση του θέματος και κάποιον άλλον διακριτικών ερεθισμάτων, οι φοιτητές ενθαρρύνονται να συζητήσουν για το θέμα σε ομάδες 2-3 ατόμων. Στη συνέχεια κάθε ομάδα μοιράζεται με τους υπόλοιπους τα βασικά σημεία συζήτησης. Με αυτό το τρόπο μαζεύονται εμπειρίες όλον σχετικά με το θέμα και αυτό από μόνο του έχει αξία.

  Το θέμα του μαθήματος αυτή την φορά ήταν «Ψυχοθεραπεία, διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης». Πολύ ενδιαφέρον θέμα, οποίο με έχει απασχολήσει πολλές φορές από τότε που είμαι χρήστης διαδικτύου. Ιδιαίτερα, το κομμάτι που αφορά το πώς το διαδίκτυο μπορεί να λειτουργήσει για πολλούς ασυνείδητα ως ψυχοθεραπεία. Στο μάθημα, βέβαια, έμαθα και άλλα πράγματα που αφορούν την ψυχοθεραπεία και το διαδίκτυο - για τις ιδιαιτερότητες που αφορούν την χρήση διαδικτύου ως μέσο στη ψυχοθεραπεία, καθώς και τα διλήμματα που αντιμετωπίζει ένας σύγχρονος ψυχοθεραπευτής.

  Για να ξεκινήσουμε συζήτηση για την ψυχοθεραπεία και διαδίκτυο, κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να ορίσουμε την ψυχοθεραπεία και το πώς ήταν ψυχοθεραπεία χωρίς το ίντερνετ. Τι είναι, λοιπόν, ψυχοθεραπεία και πώς λειτουργεί;

• «Ο σύμβουλος ή ο θεραπευτής προσφέρει ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης, αποδοχής και ειλικρινούς ενδιαφέροντος που σου επιτρέπει να εξερευνήσεις με ασφάλεια τα προβλήματα που σε απασχολούν και να ανακαλύψεις νέους τρόπους κατανόησης και αντιμετώπισης της πραγματικότητας.
  Έχοντας τη δυνατότητα να εκφράσεις ελεύθερα τις σκέψεις και τα αισθήματά σου ανακαλύπτεις υποσυνείδητα κίνητρα, ανάγκες, προσδοκίες, φόβους και πεποιθήσεις τα οποία καθόριζαν τη ζωή σου χωρίς να το καταλαβαίνεις και ανακαλύπτεις νέους λειτουργικούς τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς.
  Ο καλός θεραπευτής σε ακούει με σεβασμό και προσοχή χωρίς να σε κρίνει. Σου παρέχει ένα επικοινωνιακό χώρο συναισθηματικής ασφάλειας ώστε να έρθεις σε επαφή με τις άγνωστες πτυχές του εαυτού σου.
  Η αποδοχή και ο σεβασμός των αδυναμιών σου από τον θεραπευτή, σε βοηθά να σέβεσαι και εσύ τον εαυτό σου και να νοιώθεις ισορροπία και εσωτερική αρμονία. Η αίσθηση ότι είσαι σημαντικός και αξιόλογος σε βοηθά να επιμείνεις στις προσπάθειές σου για αυτοβελτίωση.»

 

  Το διαδικτύου είναι ένα περιβάλλον που κάποιος μπορεί σχετικά εύκολα να βρει έναν άγνωστο και να εκφράσει άφοβα τα συναισθήματα του και τις σκέψεις του, παράδειγμα, μέσω chatrooms.

   Από την άλλη στο ίντερνετ είναι εύκολο πάλη να εκφράσει κανείς τα υποσυνείδητα κίνητρα, ανάγκες, αντιμετωπίσει φόβους, παράδειγμα, μέσω των avatar. Και όλα αυτά ασυνείδητα!

   Μέσω αυτοπαρατήρησης, ίσος αργότερα, επιτυγχάνεται και αυτογνωσία, που είναι και αυτή ένας από τους βασικούς σκοπούς της ψυχοθεραπείας. (Όταν αναρωτιόμαστε το γιατί επιλέξαμε αυτό το avatar; γιατί μιλήσαμε με αυτόν τον άνθρωπο; Ίσος είναι πτυχές του εαυτού μας που δεν τις ξέραμε, δεν είχαμε παρατηρήσει, δεν είχαμε εκφράσει;)

   Η μετουσίωσης του Φρόιντ, λόγο του ίντερνετ αλλάζει την μορφή έκφρασης – εκεί που θα μπορούσε να κάνει κανείς μια μετουσίωση στην πραγματική ζωή, στο διαδίκτυο μπορεί να κάνει πολλές και ταυτόχρονα να τις περιορίσει όλες στο διαδίκτυο. Αλλάζει τελείως η ζωή μας, είναι αυτή η disruptive επίδραση του διαδικτύου, αν το έχω καταλάβει καλά.

   Όλα αυτά με έκαναν παλιά να σκέφτομαι, ότι ίσος η ανάγκη για ψυχοθεραπευτές θα μειωθεί γενικά στον κόσμο. Όμως, εμφανίζονται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που είναι στις περισσότερες φορές απλά η διαδικτυακή μας παρουσία, εννοώ ότι εμφανιζόμαστε με το πραγματικό μας όνομα και επίθετο. Οπότε, κατά κάποια τρόπο, το διαδικτύου μοιάζεται με το πραγματικό κόσμο όλο και περισσότερο.

   Για να δούμε τώρα άλλες διαφορές του διαδικτύου με το πραγματικό κόσμο σε ότι αφορά την ψυχοθεραπεία. Τι θα μπορούσε να κάνει παλιά ένας άνθρωπος για να νιώθει καλύτερα; Μετουσίωση, να αγοράσει βιβλία αυτοβοήθειας, να πάει στον ψυχολόγο, οποίος αργότερα, ίσος, θα τον έβαζε και σε ομαδική θεραπεία. Σε ότι αφορά τα βιβλία, τις ίδιες σχεδόν πληροφορίες μπορεί να βρει κανείς και στο διαδίκτυο. Μπορεί, επίσης, να μπει μόνος του σε ομάδες που τα άτομα με τα ίδια προβλήματα μοιράζονται τον πόνο τους.

   Όλα αυτά που περιέγραψα παραπάνω αφορούν το πώς το άτομο που χρειάζεται ψυχολογική βοήθεια μπορεί να χρησιμοποιήσει το ίντερνετ.

   Από την άλλη έχουμε τους ψυχοθεραπευτές που και αυτοί χρησιμοποιούν το ίντερνετ στην πρακτική τους. Έμαθα πολλά πράγματα στο μάθημα. Ότι, για παράδειγμα, οι ψυχολόγοι κάνουν συνεδρίες μέσω skype, υπάρχει δυνατότητα για συμπεριφορικές και άλλες θεραπείες για αγχώδεις διαταραχές, φοβίες και εξαρτήσεις μέσω ίντερνετ (Virtual Reality Therapy).

   Έμαθα, επίσης, ότι υπάρχουν προβλήματα λόγο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε ότι αφορά τον σεβασμό στο απόρρητο των πελατών και τα όρια των ρόλων. Παράδειγμα, θα πρέπει να κάνει ο ψυχολόγος τους πελάτες του φίλους στο facebook;

  Έμαθα ότι είναι δύσκολο στο ίντερνετ να κρύψεις προσωπικές πληροφορίες και ότι στην ουσία το ίντερνετ μοιάζει με ένα μεγάλο χωριό, οπού όλα μαθαίνονται γρήγορα. Και τα διαλείμματα που έχουν οι σύγχρονοι ψυχολόγοι, κατά παράδοξο τρόπο, μοιάζουν με προβλήματα των ψυχολόγων που ασκούν το επάγγελμα στην επαρχία.

   Ήταν πολύ ευχάριστη εμπειρία. Ανυπομονώ για το επόμενο μάθημα!